لوزی خطر چیست؟

انجمن حفاظت در برابر حریق آمریکا به منظور کاهش هر چه بیشتر خطرات ناشی از مواد شیمیایی خطرناک لوزی nfpa را طراحی و تدوین کرده است تا مصرف کنندگان مواد شیمیایی خطرناک با تمامی ابعاد مواد از جمله واکنش پذیری و اشتعال پذیری آگاه باشند. این استاندارد NFPA ۷۰۴ است که شامل ۴ لوزی کوچک‌تر است و هر یک از آن‌ها دارای رنگ بخصوصی است که نماینده شرایطی ویژه هستند.

کاربرد لوزی خطر چیست؟

لوزی خطر یک سیستم شناسایی اولیه است که به پرسنل اورژانس کمک می کند، تا تصمیم بگیرند که آیا منطقه را تخلیه کنند یا اقدامات کنترلی را آغاز کنند. همچنین در انتخاب تاکتیک های آتش نشانی، تجهیزات حفاظت فردی و روش های اضطراری به پاسخ دهندگان کمک می کند.

چرا لوزی خطر تدوین شد؟

گستردگی مصرف مواد شیمیایی قطعا خطراتی را نیز به همراه خواهد داشت. از این رو متخصصان این حوزه در جهت آگاهی بیشتر مصرف کنندگان این محصولات کاربردی اما خطرناک تدابیری اندیشیده اند تا خطرات احتمالی را تا حد زیادی کاهش دهند.

از مهم ترین اقداماتی که انجمن حفاظت حریق جهانی در این خصوص انجام داده است، طراحی و ارائه همین لوزی خطر معروف است که کمک بسیار شایانی به مصرف کنندگان، تولید کنندگان مواد شیمیایی و آتش نشانی ها کرده است.

لوزی خطر در چه مکان هایی استفاده می شود؟

• در داخل ساختمان هایی که در آن مواد خطرناک ذخیره و استفاده می شود، استفاده می شود.
• لوزی خطر در قسمت بیرونی ساختمان ها در نزدیکی ورودی ها یا آدرس های روی ساختمان ها نصب می شود.
• همچنین در تاسیسات تجاری، صنعتی و سازمانی دارد که مواد خطرناک را تولید، پردازش، استفاده یا ذخیره می ‌کنند.
• همچنین می تواند به مهندسان و همچنین کارکنان کارخانه و کارمندان ایمنی در تهیه موجودی و ارزیابی خطرات نسبی مواد در تاسیسات خود کمک کند.
• لوزی خطر به آتش نشانان و سایر پرسنل واکنش اضطراری در مورد خطرات سلامتی، اشتعال پذیری و واکنش پذیری مواد موجود و ملاحظات ویژه مورد نیاز برای مبارزه موثر با آتش سوزی یا سایر موقعیت های خطرناک مرتبط با مواد شیمیایی خطرناک آموزش داده می شود.

آشنایی با اجزای لوزی خطر

لوزی NFPA به دلیل جهت گیری مربع روی نقطه به عنوان لوزی آتش نیز شناخته می شود. این لوزی از چهار لوزی کوچکتر تشکیل شده است که هر کدام از نظر رنگ، مکان و نماد متمایز می شوند. اعداد خطر از صفر (بدون خطر) تا ۴ (خطر شدید) متغیر و دسته بندی می شوند.

رنگ آبی در لوزی خطر

۰) موادی که در شرایط آتش سوزی معمولی نمی سوزند.    مثال: تتراکلرید کربن

۱) موادی که نیاز به پیش گرمایش قابل توجهی دارند و تحت شرایط دمایی محیط، قابل احتراق هستند.  مثال: آمونیاک

۲) قبل از اینکه احتراق رخ دهد، باید به طور متوسط ​​گرم شود یا در معرض دمای نسبتاً بالای محیط قرار گیرند. مثال: کاغذ

۳) مایعات و جامداتی که تقریباً در تمام شرایط دمایی محیط قابل اشتعال هستند. مثال: استون

۴) در فشار اتمسفر و دمای معمولی محیط به سرعت یا به طور کامل تبخیر می شود یا به راحتی در هوا پراکنده می شود و به راحتی می سوزد. مثال: پروپان

رنگ زرد در لوزی خطر

نشان دهنده خطر ناپایداری یک ماده شیمیایی است. این لوزی درجه ‌ای از واکنش با هوای محیط، نور یا هر دو و درجه حساسیت ذاتی مواد به آزاد کردن انرژی توسط خود واکنش را نشان می ‌دهد.

۰) این مواد به طور معمول پایدار هستند حتی در شرایط آتش سوزی و با آب واکنش نشان نمی دهند.    مثال: هلیوم

۱) این مواد به طور معمول پایدار هستند  اما می توانند در دما یا فشار بالا ناپایدار شوند. مثال: پروپن

۲) این مواد در دما یا فشار بالا دستخوش تغییرات شیمیایی شدید می شوند و به شدت واکنش نشان می دهند یا ممکن است مخلوط انفجاری با آب ایجاد کنند.  مثال: پتاسیم

۳) این مواد قابلیت انفجار یا تجزیه مواد منفجره را دارند، اما به منبع آغازگر قوی نیاز دارند. قبل از شروع باید گرم شوند. این مواد با آب واکنش انفجاری می دهند یا در صورت شوک شدید منفجر می شوند.   مثال: پراکسید هیدروژن

۴) این مواد به آسانی قادر به انفجار یا تجزیه مواد منفجره در دما و فشار معمولی هستند. مثال: تری نیتروتولوئن (TNT)

رنگ قرمز در لوزی خطر

خطر اشتعال پذیری مواد شیمیایی یا درجه حساسیت یک ماده به سوختن را به پاسخ دهندگان شرایط اضطراری اطلاع می دهد.

۰) موادی که در شرایط آتش سوزی معمولی نمی سوزند.    مثال: تتراکلرید کربن

۱) موادی که نیاز به پیش گرمایش قابل توجهی دارند و تحت شرایط دمایی محیط، قابل احتراق هستند.  مثال: آمونیاک

۲) قبل از اینکه احتراق رخ دهد، باید به طور متوسط ​​گرم شود یا در معرض دمای نسبتاً بالای محیط قرار گیرند.  مثال: کاغذ

۳) مایعات و جامداتی که تقریباً در تمام شرایط دمایی محیط قابل اشتعال هستند.      مثال: استون

۴) در فشار اتمسفر و دمای معمولی محیط به سرعت یا به طور کامل تبخیر می شود یا به راحتی در هوا پراکنده می شود و به راحتی می سوزد. مثال: پروپان

رنگ سفید در لوزی خطر

ناحیه سفید لوزی آتش می تواند حاوی یکی از چندین نماد اعلان ویژه باشد که توسط استاندارد NFPA 704 تعریف شده است. این نمادها دارای معانی خاصی هستند. برخی از این نماد ها عبارتند از:

OX - این نماد نشان دهنده اکسید کننده است. وجود این نماد نشان دهنده ای این است که مواد شیمیایی بدون منبع هوا نیز می توانند بسوزند (به عنوان مثال، نیترات آمونیوم)

W - این نماد نشان می دهد که مواد با آب به روشی غیرعادی یا خطرناک، می توانند واکنش می دهند (مثلا اسید سولفوریک)

SA - این نماد نشان دهنده وجود یک گاز خفه کننده ساده مانند نئون در محیط است. این نماد همچنین برای سیستم های خروج بخار دی اکسید کربن مایع و جایی که مقادیر زیادی یخ خشک در مناطق محدود استفاده می شود، نیز کارایی دارد.

ممکن است نمادهای دیگری را در منطقه خطر ویژه ببینید، اگرچه آنها به عنوان بخشی از استاندارد NFPA 704 فهرست نشده اند. این موارد می تواند شامل موارد زیر باشد.

 مواد خورنده یا به صورت نماد COR

•  اسید ها  –  ACID
• مواد قلیایی  – ALK
• مواد بیولوژیکی  – BIO
• مواد سمی – POI
• مواد رادیواکتیو – RA or RAD
• مواد برودتی – CRY or CRYO

محل نصب لوزی خطر کجاست؟

هنگامی که نمایش لوزی خط الزامی است، محل قرارگیری این لوزی توسط سازمان AHJ تعیین می شود. به طور کلی، این دستورالعمل ها ممکن است با معیارهای زیر مطابقت داشته باشند. لوزی آتش باید در مواقع اضطراری که احتمال ورود امدادگران یا آتش نشانان وجود دارد، قابل مشاهده باشد. لوزی های آتش باید در محل های مختلفی قرار داشته باشد. دو دیوار بیرونی یک تاسیسات یا ساختمان، هر ورودی به یک اتاق یا منطقه حاوی مواد شیمیایی باید دارای لوزی آتش باشند.

مفهوم علائم و نشانه در لوزی خطر 

• OX (Oxidizer)

نشان دهنده خاصیت اکسیدکنندگی ماده شیمیایی است.

نیترات آمونیوم (Ammonium Nitrate) از جمله این مواد شیمیایی است.

• W (Use No Water)

نشان دهنده واکنش پذیری زیاد با آب به صورتی غیرعادی و خطرناک است.
اسید سولفوریک (Sulfuric Acid) در این دسته جا دارد.

• SA (Simple Asphyxiate Gas)

نشان دهنده گاز خفه کننده و اختناق آور است.
نیتروژن (Nitrogen) در این دسته جای می گیرد.

• COR (Corrosive)

این علامت نشان از خورندگی زیاد ماده شیمیایی دارد.
هیدروکسید پتاسیم (Potassium Hydroxide) از مواد شیمیایی است که در این دسته قرار می گیرد.

• ACID (Acid)

نشان دهنده اسیدی بودن ماده شیمیایی است.
اسید سولفوریک (Sulfuric Acid) از این جمله است.

• ALK (Alkali)

نشان دهنده قلیایی بودن ماده شیمیایی است.
سدیم هیدروکسید (Sodium Hydroxide) در این دسته می باشد.

• BIO (Biohazard)

نشان دهنده بیولوژیکی بودن ماده شیمیایی است.
مواد بیولوژیکی ارگانیسم هایی هستند که اثرات بیماری زا دارند.
ویروس ایدز (AIDS) از این جمله است.

• POI (poisonous)

نشان دهنده مواد شیمیایی سمی است.
جیوه (Mercury) در این دسته قرار دارد.