کلر

کلر چیست؟

کلر یک عنصر شیمیایی با نماد Cl و عدد اتمی 17 است که معمولا در صنعت استفاده می شود و در برخی از محصولات خانگی نیز یافت می شود. این محصول با نام های تجاری هیپوکلریت کلسیم، پرکلرین و chlorine نیز شناخته می شود.

دومین عنصر سبک از هالوژن ها، بین عنصر برم و فلوئور در جدول تناوبی می باشد. کلر یک گاز زرد مایل به سبز در دمای اتاق است. این یک عنصر واکنش پذیر و یک عامل اکسید کننده قوی است.

کلر نقش مهمی در آزمایشات انجام شده توسط کیمیا گران قرون وسطی ایفا کرد که معمولا شامل گرم کردن نمک های مانند کلرید آمونیوم و کلرید سدیم بود و مواد شیمیایی مختلفی حاوی کلر مانند کلرید هیدروژن و جیوه و اسید کلریدریک تولید می کرد.

با این حال، ماهیت گاز کلر آزاد به عنوان یک ماده جداگانه تنها در سال 1630 توسط یان باپتیست ون هلمونت شناخته شد.

عرضه مستقیم انواع کلر یا پرکلرین در بازار

آداک شیمی به عنوان یکی از شرکت های بازرگانی مستقیم انواع کلر در ایران، کلر را در انواع برند در بازار عرضه می کند.

انواع برند موجود کلر در آداک شیمی

1.  کلر هندی 70 درصد یا کلر آکوافیت
2. کلر نیروکلر 65 درصد ایرانی
3. کلر پارس ایرانی
4. کلر کلران 65 درصد و 60 درصد
5. قرص کلر چینی آنزیم دار و بدون آنزیم
6. کلر مایع ایرانی

مشخصات شیمیایی کلر 

ویژگی های کلر چیست ؟

1. کلر گازی با رنگ زرد متمایل به سبز با بوی تند و بد بو می باشد.
2. خاصیت اکسید کنندگی بسیار بالا
3. عنصری ناپایدار و باید در مخازن مخصوص نگهداری شود.
4. گازی سمی و خطرنام در محیط های بسته
5. قدرت واکنش پذریری بسیار بالا و واکنش سریع با مواد آلی

درباره کلر بیشتر بدانید

کلر به صورت تجاری عنصری است که از آب نمک توسط الکترولیز، عمدتا در فرایند کلر قلیایی تولید می شود.

پتانسیل اکسیداسیون بالای آن عاملی برای استفاده از آن در تولید سفید کننده ها و ضد عفونی کننده ها و معرف بسیاری از فرآیندها در صنایع شیمیایی است.

کلر در تولید طیف گسترده ای از محصولات مصرفی استفاده می شود که حدود دو سوم آنها مواد شیمیایی آلی مانند پلی ونیل کلراید، تولید پلاستیک استفاده می شود.

به عنوان ضد عفونی کننده رایج، به صورت مستقیم در استخرها برای حفظ بهداشت استفاده می شود.

کلر عنصری است که در غلظت بالا برای موجودات زنده خطرناک و سمی است به همین دلیل در جنگ جهانی اول به عنوان یک سلاح گاز سمی مورد استفاده قرار می گرفت.

انواع کلر

1. کلر پودری
2. گاز کلر
3. قرص کلر
4. کلر مایع
5. دی اکسید کلر

آشنایی با کلر مایع یا آب ژاول

کلر مایع یا آب ژاول که با نام علمی هیپوکلریت سدیم و نام تجاری وایتکس قوی شناخته می شود از اصلی ترین ترکیبات کلر می باشد که در صنایع بسیار پر کاربرد است. این محصول دارای خاصیت ضد عفونی کنندگی و سفید کنندگی بالایی دارد که در استخر ها، صنایع نساجی، صنایع رنگرزی، صنایع کاغذ سازی و صنایع سنگ شویی و سفید کردن البسه مورد استفاده قرار می گیرد. لازم به ذکر است در هنگام استفاده از این محصول باید از دستکش و ماسک استفاده نمایید.

کلر پودری یا هیپوکلریت کلسیم

یکی دیگر از انواع کلر، پودر کلر یا هیپوکلریت کلسیم می باشد که در تصفیه آب استخر بسیار پرکاربرد است.

قرص کلر یا هیپوکلریت کلسیم پودری

قرص کلر نوعی دیگر از هیپوکلریت کلسیم است که در تصفیه آب استخر های خانگی و تفریحی بسیار پرکاربرد است.

گاز کلر

اصلی ترین نوع کلر، گاز کلر می باشد. این نوع در فرآیند تصفیه و ضد عفونی آب استخر و تصفیه خانه ها استفاده می شود. گاز کلر قدرت انفجار بالایی دارد به همین دلیل برای نگهداری از آن باید از کپسول های ویژه استفاده کرد.

دی اکسید کلر

دی اکسید کلر از دیگر ترکیبات این عنصر شیمیایی می باشد که برای استفاده از آن در تصفیه و گند زدایی آب استخر بکار برده می شود. این ترکیب شیمیایی دارای خاصیت گند زدایی بسیار بالایی بوده و به دلیل هزینه بالای آن، کمتر مورد استفاده قرار می گیرد.

کاربردهای کلر

1. کلر قوی ترین ضد عفونی کننده مورد استفاده در استخرهای خانگی و تفریحی
2. کلر مورد استفاده در تصفیه آب و فاضلاب
3. به عنوان میکروب کش، آفت کش، مواد گندزدا در سفید کننده ها استفاده می شود.
4. یکی از مواد موجود در نمک یا کلرید سدیم
5. تولید ترکیبات آلی مانند دی کلرواتان و وینیل کلرید که در ساخت pvc کاربرد دارند.
6. تولید مواد معدنی
7. صنایع پزشکی : از کلر در تولید داروهایی مانند پایین آورنده کلسترول، دارو آرتروز و ضد آلرژی استفاده می شود.
8. در تولید لنزهای چشمی و عینک های ایمنی از کلر استفاده می شود.
9. کلر در صنایع دفاعی و نظامی برای تولید سلاح های شیمیایی، ساخت جلیقه ای ضد گلوله، عینک های دید در شب و صنایع موشکی کاربرد دارد.
10. برای ضد عفونی کردن و از بین بردن باکتری های موجود در ذخایر آب آشامیدنی به کار می رود.
11. در تولید محصولات کاغذی، مواد ضد عفونی کننده، رنگدانه ها، مواد غذایی، حشره کش ها، رنگ ها، فرآورده های نفتی، پلاستیک، دارو، منسوجات، حلالها و محصولات مصرفی بسیار زیاد کاربرد دارد.
12. کلر موجود در هیپوکلریت سدیم یا آب ژاول عامل ضد عفونی و رنگبری مایعات سفید کننده است.
13. کلر موجود در قرص کلر جهت تصفیه و ضد عفونی آب استخر کاربرد دارد.
14. استفاده از کلر در تولید اسید کلریدریک، کلروفرم، کلرات ها، تتراکلرید کربن و استخراج برم می باشد.

آشنایی با 3 روش تولید هیپوکلریت کلسیم

برای تولید هیپوکلریت کلسیم با استفاده از فرآیند الکترولیز محلول آب نمک، عمل جدا سازی کلر از سدیم انجام شود. قبل از این پروسه می توان از 3 روش الکترولیز را جهت تولید کلر انجام داد : 

الکترولیز سلول جیوه

بطور معمول در صنایع بمنظور تولید پرکلرین در حجم های زیاد استفاده می شود.

الکترولیز سلول دیافراگم

 که نسبت به الکترولیز سلول جیوه نیاز به انرژی کمتری دارد.

الکترولیز غشایی

در این روش از ممبران پلیمری استفاده می شود که جدیدترین روش شناخته شده است.

تاریخچه کلر

گاز کلر برای اولین بار توسط شیمیدان فرانسوی کلود برتوله برای سفید کردن منسوجات در سال 1785 استفاده شد. سفید کننده های مدرن مانند وایتکس حاصل کار بیشتر ایشان بود که در سال 1789 برای اولین بار هیپوکلریت سدیم را در آزمایشگاه خود در شهر جاول با عبور گاز کلر از محلول کربنات سدیم تولید کرد. مایع حاصل با نام آب جاول شناخته می شود، محلول ضعیفی از هیپوکلریت سدیم بود.

البته این فرآیند تولید چندان کارآمد نبود و به دنبال روش های جایگزین برای تولید بودند که چارلز تنانت، شیمیدان و صنعتگر اسکاتلندی، ابتدا محلولی از هیپوکلریت کلسیم، سپس هیپوکلریت کلسیم جامد تولید کرد. این ترکیبات کارایی بیشتری نسبت به هیپوکلریت سدیم که به صورت محلول رقیق باقی می ماند داشت.

در اواخر قرن 19 روشی برای تولید هیپوکلریت سدیم شامل الکترولیز آب نمک برای تولید هیدروکسید سدیم و گاز کلر به ثبت رسید که بعد از مخلوط هیپوکلریت سدیم را تشکیل می داد. این فرآیند به عنوان فرآیند کلر آلکالی شناخته می شود که برای اولین بار در مقیاس صنعتی در سال 1892 معرفی شد  و اکنون منبع بیشتر کلر و هیدروکسید سدیم است.

در سال 1884 Chemischen Fabrik Griesheim آلمانی فرآیند کلرآلکالی دیگری را توسعه داد که در سال 1888 وارد تولید تجاری شد.

گاز کلر نباید با بافت های مرطوب بدن مانند چشم، گلو و ریه ها تماس داشته باشد زیرا اسیدی تولید می شود که به این بافت ها آسیب جدی می زند.

منبع

https://en.wikipedia.org/wiki/Chlorine